Nhà sàn dân tộc Thái là một trong những nét đặc trưng văn hóa của người dân tộc Thái, nếu bạn có dịp đi thăm bản làng của người Thái như ở Mai Châu – Hòa Bình, bạn sẽ nhìn thấy khung cảnh những nếp nhà sàn xếp hàng dài men theo chân núi hoặc quanh con đường làng.
Là một người Thái, tôi rất tự hào về phong tục ở nhà sàn của dân tộc mình, dù xã hội phát triển hiện đại nhưng người Thái vẫn lưu giữ được bản sắc của những ngôi nhà sàn truyền thống. Với tôi nhà sàn còn có ý nghĩa đặc biệt hơn, vì bố tôi làm nghề mộc chuyên thi công và mua bán nhà sàn dân tộc Thái.
Nếu bạn có nhu cầu làm nhà sàn thì hãy liên hệ số điện thoại bên dưới nhé:
Văn hóa nhà sàn dân tộc Thái
Đối với người Thái, làm nhà sàn là một việc rất trọng đại, người đàn ông là trụ cột trong gia đình phải có trách nhiệm dựng được căn nhà sàn cho gia đình của mình. Để làm được một ngôi nhà sàn không phải dễ dàng, thời xưa thì đàn ông con trai sẽ phải tự lên rừng xẻ gỗ, nhờ họ hàng đi lấy gỗ cùng để về làm nhà sàn.
Khi đến tuổi lấy vợ, nếu người con trai đã có nhà sàn thì sẽ dễ lấy được vợ hơn, người Thái hay nói câu “mì giá mì hườn” nghĩa là đã có nhà có cửa rồi. Thông thường, nếu đời cha ông đã làm được nhà rồi thì ngôi nhà sàn đó sẽ được truyền cho anh trai cả trong gia đình, những người em trai út sẽ phải tự dựng ngôi nhà sàn cho mình, thường là sau khi lấy vợ tách ra ở riêng và làm nhà sàn.
Khi làm nhà sàn, có những mốc công đoạn mang ý nghĩa lớn, như ngày dựng nhà, ngày lợp mái, người Thái sẽ mổ lợn, gà mời cả làng đến ăn mừng. Người trong làng khi đến thường mai theo gạo, chai rượu, củi để đến mừng gia đình làm nhà, đồng thời cũng phụ giúp làm nhà buổi hôm đó. Ngày, giờ dựng nhà và lợp mái phải được lựa chọn giờ đẹp.
Người Thái rất coi trọng hướng, và nơi đặt nhà, hướng nhà phải trùng với hướng đồi núi, dựng nhà ở nơi rộng, thoáng, cao, nhà sàn phải đặt ở những nơi hài hòa với thiên nhiên cây cối, đồi núi và đặc biệt phải gần nguồn nước, cho nên khi đến những bản làng người Thái bạn sẽ thấy những nếp nhà sàn xếp hàng dài ở chân núi, hay con suối, ven đồng ruộng, các vùng thung lũng. Việc chọn nơi ở cũng gắn liền với hoạt động kinh tế truyền thống của người Thái là canh tác lúa nước, nương rẫy nên họ chọn sống ở những nơi như vậy để thuận tiện cho công việc.
Từ thời xa xưa, do sống ở vùng rừng núi và gần sông suối ẩm thấp, tổ tiên người Thái đã sáng tạo ra kiến trúc nhà sàn vừa thoáng mát và chịu được thời tiết ở vùng núi, và cũng là để tránh thú dữ như hổ, gấu… hay côn trùng.
Nhà sàn không chỉ là nơi ở sinh hoạt, mà còn gắn liền với rất nhiều phong tục như ma chay, cưới xin, nếu không có nhà sàn thì cũng sẽ mất đi những phong tục đó. Ví dụ như phong tục cưới hỏi người Thái, Cô dâu bước lên nhà chồng, phải làm lễ rửa chân, cô dâu và chú rể cùng bước chân phải lên bậc thang của nhà sàn, ông mỗi bắt đầu làm lễ rửa chân, cầu xin thần nước “phi nạm” phù hộ và rửa đi những điều không may. Thời xưa, ở chân cầu thang của mỗi nhà sàn đều phải có bể nước nhỏ để khách bước lên nhà sàn rửa chân. Mình sẽ giới thiệu cụ thể các phong tục này ở bài viết sau.
Kiến trúc nhà sàn dân tộc Thái
Ngôi nhà sàn của người Thái được làm bằng các loại gỗ rừng và tre, nứa… Trước khi làm nhà, họ sẽ tính toán và gom gỗ dần để có đủ bộ phận của khung nhà sàn, có thể mỗi lần người đàn ông trong nhà sẽ đi kiếm 1 thân gỗ về tương ứng với một bộ phận nhà sàn, có thể mất đến vài năm trời mới có đủ gỗ làm nhà.
Khi lấy gỗ về họ sẽ mang gỗ xuống ngâm nước ở ao bùn khoảng 2 năm để gỗ không bị mọt, sau đó mới có thể làm nhà. Có gia đình đã có nhà sàn rồi, nhưng dưới sàn nhà có thể họ vẫn để 1 đến 2 bộ gỗ làm nhà đã ngâm nước xong, là nhà đó có từ 2 người con trai, bộ gỗ đó sẽ để dành cho con trai thứ khi lấy vợ sẽ dựng nhà sàn khác ra ở riêng.
Kiến trúc và kỹ thuật làm nhà sàn của người Thái rất kỳ công và tỉ mỉ, ngay từ bước đầu tiên chọn gỗ cũng phải theo những quy tắc nhất định, ví dụ như kiêng lấy cây gỗ cụt ngọn vì sẽ mang lại điều không trọn vẹn, không đầy đủ, ấm no. kiêng lấy cây gỗ bị sét đánh, kiêng lấy gỗ có thân cây bị xà leo như con rắn bám quanh vì đó sẽ là điềm không lành… Về loại gỗ thì ưu tiên gỗ tốt như nghiến, chò chỉ… ưu tiên loại gỗ mọc trên núi đá.
Kiến trúc nhà sàn dân tộc Thái độc đáo từ bước thi công, để tạo nên khung nhà sàn, người Thái sẽ đục các cột, sau đó xuyên kèo qua các cột nhà, các khớp nối được tính toán tỉ mỉ và chính xác, tạo nên một liên kết chặt chẽ, cân đối, rất nhiều ngôi nhà đã hơn trăm năm tuổi qua nhiều thế hệ mà vẫn còn sử dụng rất tốt.
Phần mái của nhà sàn Thái là dạng 4 mái, 2 mái chính và 2 trái phân biệt rõ ràng, sau khi dựng nhà xong thì sẽ bắt đầu tới phần lợp mái. Thời xưa, mái nhà của người Thái thường dùng cỏ tranh, được cắt về phơi khô, sau đó kết thành từng tấm tranh để lợp mái, lợp bằng mái tranh rất đẹp và mát mẻ khi ở trong nhà, người Thái thưởng để bếp trên nhà sàn, mỗi khi nấu nướng khói bếp xông lên càng làm cho mái nhà và gỗ nhà sàn bền hơn. Ngày nay do sự phát triển của xã hội, các mái nhà của người Thái được dùng ngói, mái tôn thay cho mái tranh, đảm bảo an toàn chữa cháy và bền hơn.
Làm nhà sàn, Thi công, mua bán nhà sàn dân tộc Thái
Người Thái bọn mình đàn ông con trai gần như ai cũng biết làm mộc, bởi từ lúc sinh ra đã quá quen thuộc với nhà sàn, cây gỗ. Thanh niên trai tráng mỗi lần có nhà ai làm nhà sàn sẽ đến làm giúp, cứ thế nghề mộc và kỹ thuật làm nhà sàn được truyền dạy qua các thế hệ đến tận bây giờ.
Nếu bạn có nhu cầu làm nhà sàn, thi công nhà sàn, hay cần mua nhà sàn cũ, bộ gỗ nhà sàn dân tộc Thái thì hãy liên hệ để được tư vẫn miễn phí từ A-Z nhé: 0912081634
Bố mình và các chú bác trong làng đều là thợ mộc chuyên làm nhà sàn chuyên nghiệp, hơn 20 năm chuyên đi thi công nhà sàn dân tộc Thái ở khắc các tỉnh thành cả nước, với giá cả hợp lý.
Nếu bạn muốn trải nghiệm ở nhà sàn của người Thái, mời bạn đến thăm Meadow Mai Châu Homestay của mình, ở Mai Châu, Hòa Bình nhé! Cảm ơn bạn đã đọc bài viết này.
